جوانه زا

با سلام خدمت همراهان همیشگی پارس بوته. یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که در فرآیند ریخته گری در اکثر صنایع رخ می‌دهد، این است که محصولات تولیدی به صورت ناقص و به صورت حفره و ترک‌هایی در سطح قطعات شکل می‌گیرند و این ترک‌ها و حفره‌ها در نهایت سبب درهم شکستن آن می‌شوند.

برای جلوگیری از این مشکل در صنعت ریخته گری، اقدام به ریزدانه کردن آلیاژها می‌کنند و این ریزدانه‌ها به واسطه افزودن جوانه زا به مواد مذاب انجام می‌گیرد زیرا اگر این مواد جوانه زا به درستی به مواد مذاب ریخته شوند، سبب افزایش کیفیت محصولات تولیدی می‌شود.

در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا شما را بیشتر با این مواد اولیه مرغوب و پرکاربرد آشنا سازیم.

جوانه زا چیست؟

به مواد اولیه‌ای که در فرآیند ریخته گری به دلیل رفع عیوب محصولات نهایی استفاده می‌شود، جوانه زا گفته می‌شود. در زبان انگلیسی با نام (Germinal) شناخته می‌شود که سبب افزودن و ایجاد تغییراتی در خاصیت‌های قطعات فلزی تولیدی می‌شود. برای ایجاد تغییرات و بدست آوردن محصولات باکیفیت باید از این مواد به صورت‌های مختلفی و مناسب با آن استفاده کرد. (germinal) به چندین دسته از نظر شیمیایی تقسیم می‌شوند که در ادامه به آن می‌پرازیم.

انواع جوانه زا

این مواد براساس فرمول شیمیایی و ساختارشان تقسیم‌بندی شده‌اند. البته در بعضی از آن ها برخی عناصر دیگر از جمله استرانسیم، باریم و زیرکونیم نیز دخیل هستند که هر کدام برحسب نیاز بر نوع کاربرد، زمان و مکان استفاده تاثیرگذار هستند. تقسیم‌بندی آن ها بدین صورت است:

1. سوپرسید
2. باریمی
3. زیرسینوک

جوانه زا سوپرسید

معروف‌ترین ماده از این خانواده که از کیفیت بالایی برخوردار بوده، از نوع اعلایی از فروسیلیسیم برگرفته شده و در تمامی اقصی نقاط دنیا در کارخانه‌های بزرگ صنعتی از سوپرسید به عنوان مواد اولیه استفاده می‌کنند.

شامل ترکیبات استرانسیم از سرعت و عملکرد بالایی برخوردار هستند و از آن به عنوان جایگزینی از عناصر آلومینیوم و کلسیم استفاده می‌شود.

مزایای جوانه زا سوپرسید

در ریخته گری چدن به دلیل بیشترین تاثیر در کاهش دمای انجماد استفاده می‌شود. از سوپرسید به دلیل دارا بودن مقدار کمی عناصر واکنش‌پذیر و تولید محصولات با کمترین میزان ناخالصی از مزیت‌های بسیار ویژه‌ای برخوردار است.

در واقع شما با استفاده از این مواد سوپرسید‌دار دیگر نیازی به استفاده از مواد دیگر ندارید؛ زیرا قیمت بسیار نازلی نسبت به دیگر مواد اولیه دارد و بسیار مقرون به صرفه می‌باشد.

آن ها به دلیل تاثیری که در کاهش احتمال تبدیل محصول نهایی به شکل جامد و تاثیر مثبتی که بر تولید گرافیت می‌گذارد و همچنین این ماده به دلیل دارا بودن خواص مکانیکی آلیاژ، بسیار مفید است.

محصولاتی که از این مواد تشکیل شده باشند، می‌توانند سبب افزایش میزان یوتکتیک (کاهش نقطه ذوب) مواد شوند و این ویژگی سبب استفاده آن ها در فعالیت‌های جوشکاری، لحیم‌کاری، ریخته گری، اطفاء حریق و جهت ساخت عینک‌های فلزی آزمایشگاهی می‌شود.

جوانه زا باریمی

جوانه زا (germinal) باریمی‌دار، دارای عناصری از قبیل سیلیسیم تولید می‌شود. محصولاتی با گریدهای مهم از قبیل 67 و 75 درصد دارای مقادیر مشخص و قابل اندازه‌گیری از کلسیم و باریم می‌باشند. نام دیگر نوع باریمی، بارینوک است. برای کاهش دمای انجماد در فرآیند ریخته گری و تولید محصولات فلزی چون چدن داکتیل و خاکستری کاربرد دارند.

مزایای چوانه زا باریمی

این مواد به دلیل دارا بودن مقداری اندک از گوگرد، می‌توانند به عنوان جایگزینی مناسب برای محصولات ضعیف از نظر فروش و کاربرد در بازار باشند. همچنین می‌تواند برای استفاده از ناخالصی‌های باقی‌مانده در پاتیل‌های ریخته گری (سرباره) نیز به کار برده شده و سبب کاهش میزان فاز و انتقال به ریزش خودکار شود.

جوانه زا باریمی یکی از پرکاربردترین آلیاژهای فلزی در فرآیندهای ریخته گری چدن داکتیل و خاکستری است و به همین دلیل در محصولات تولیدی موجود در بازار که شامل گونه‌های مختلفی هستند، کاربرد قابل توجهی دارد.

جوانه زا زیرسینوک

جوانه زا زیرسینوک را با نام دیگری چون زیرکونیوم نیز می‌شناسند که به گونه‌های مختلفی در محصولات فلزی عرضه شده در بازار موجود هستند. البته این مواد براساس اندازه آن‌ها به زیرسینوک‌های 2 الی 6 میلی متری تقسیم‌بندی می‌شوند.

مزایای جوانه زا زیرسینوک

یکی از پرکاربردترین مواد موجود در بازار به دلیل مزایای فراوانی که در صنایع ریخته گری دارند، زیرسینوک است. این زیرسینوک‌ها سبب بهبود عملکرد، قیمت نازل و مناسب و در نهایت سبب جلب رضایت مشتری می‌شوند. این زیرسینوک‌ها در گونه‌های مختلفی و البته با تاثیرات اندکی منفی، در استفاده از آن باید اندکی دقت به خرج دهید.

قیمت جوانه زا

همانگونه که در دیگر مقالات بارها به این اشاره کرده‌ایم که قیمت مواد و محصولات بستگی به معیارهای مختلفی دارد، حال این موضوع را نیز باید بدانید که قیمت جوانه زا نیز همچون دیگر مواد صنایع ریخته گری و محصولات تولیدی به عوامل مختلفی بستگی دارد.

قیمت محصولات دارای سوپرسید، باریمی و زیرسینوک به نوع استفاده، درصد وزن، برند محصولات تولیدی، داخلی یا خارجی بودن محصولات تولیدی و نرخ ارز بستگی دارد.

البته درصد وزن و نوع عنصر به کار رفته در محصولات تولیدی جوانه زا می‌تواند بر عملکرد و جلب رضایت مشتری نیز تاثیرگذار باشد. اما امروزه خود نیز بهتر می‌دانید که بازیگر اصلی میدان در تاثیرگذاری بر قیمت محصولات و کیفیت آن‌ها را نوسانات نرخ ارز و مسببان آن ایفا می‌کنند و جهت تعیین قیمت محصولات اولین معیار و آخرین معیار نرخ ارز می‌باشد.

جمع‌بندی

ما در این مقاله سعی داشتیم تا شما را هر چه بیشتر و بهتر با صنایع ریخته گری و مواد اولیه آن که یکی از مهم‌ترین آنان جوانه زا است، آشنا سازیم. ما در پارس بوته وظیفه خود می‌دانیم تا با ارائه مشخصات، مواد اولیه، کیفیت، کاربرد، مزایا و معایب و در آخر قیمت این محصولات شما را هر چه بیشتر در صنایع ریخته گری یاری رسانیم.